تاثیر برخی جدایه‎های باکتریایی در جذب و انتقال پتاسیم گیاه ذرت

سابقه و هدف: با وجود مقدار نسبتاً زیادی از پتاسیم در خاک، مشکل دسترسی به منابع پتاسیمی، مهم‎ترین عامل بروز کمبود پتاسیم در گیاهان می‎باشد. بنابراین تجزیه کانی‏های خاک توسط میکروارگانیسم‎ها قابل تأمل بوده و در این بین کاربرد باکتری‎های آزادکننده پتاسیم می‎تواند از اهمیت بیش‎تری برخوردار باشد. بر این اساس این آزمایش با هدف بررسی تأثیر جدایه‎های مختلف باکتریایی در تأمین پتاسیم گیاه ذرت انجام شد. مواد و روش‎ها: این آزمایش گلخانه‏ای با کاربرد بذور ضدعفونی شده ذرت (رقم سینگل کراس 704)، در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل 10 تیمار تلقیح شده با جدایه‎های مختلف باکتریایی متعلق به جنس‌های سودوموناس، باسیلوس، انتروباکتر و ازتوباکتر، تیمارهای کودی (کاربرد کود سولفات پتاسیم به میزان 50% و 100% توصیه کودی) و کنترل منفی (بدون تلقیح باکتری و بدون مصرف کود) بود. آزمایش تا ابتدای فاز زایشی گیاه به طول انجامید و پس از برداشت گیاه و آون خشک کردن نمونه‏های گیاهی، وزن خشک اندام هوایی و ریشه توزین شد. در نهایت نمونه‎ها هضم شده و در عصاره‎های به‎دست آمده غلظت و مقدار پتاسیم، فسفر و نیتروژن محاسبه گردید. یافته‏ها: نتایج نشان داد به غیر از وزن خشک ریشه، فاکتور انتقال و غلظت فسفر اندام هوایی، بقیه پارامترها متأثر از تیمارهای آزمایش بودند. بیش‎ترین مقدار کل پتاسیم در Pseudomonas sp. Az-8 و تیمار کودی 100% برابر با 1582 و 1570 میلی‎گرم بر وزن گیاه به‌دست آمد. در مورد مقدار کل فسفر و نیتروژن هم بالاترین مقادیر در بین تیمارهای باکتریایی به جدایه باکتری Az-8 اختصاص داشت که به ترتیب برابر با 59/50 و 5/264 میلی‎گرم بر وزن گیاه بود. اما بیش‎ترین غلظت و مقدار پتاسیم اندام هوایی در تیمار کودی 100% به ترتیب 55/2% و 29/1077 میلی‎گرم بر وزن اندام هوایی بود. اما در بین تیمارهای باکتری، Azotobacter chroococcum 14SP2-1 با افزایش 24 و 16% نسبت به شاهد، نتایج بهتری را به همراه داشت. بیش‎ترین غلظت و مقدار پتاسیم ریشه (به ترتیب 4/2% و 1/605 میلی‎گرم بر وزن ریشه) نیز در تیمار باکتری Az-8 مشاهده شد.جدایه Az-8 با 5/104% بیش‎ترین کارایی تغذیه پتاسیمی را به خود اختصاص داد. بیش‎ترین وزن خشک اندام هوایی در تیمارهای کودی 50% و 100% (42/44 و 06/44 گرم) مشاهده شد. نتیجه‎گیری: نتایج کلی این آزمایش نشان داد، تلقیح باکتری‎های مورد آزمون در برخی پارامترهای اندازه‎گیری شده بهتر از کاربرد کود شیمیایی عمل کرده است و علت این امر می‎تواند به تأثیرات زیستی باکتری‎ها در خاک مربوط باشد. به طور کلی جدایه‎های Pseudomonas sp. Az-8، A. chroococcum 14SP2-1 و Enterobacter sp. S16-3 برای انجام آزمایشات تکمیلی پیشنهاد می‌شوند.